สารพิษในอาหารที่คน 99% ไม่รู้: ภัยเงียบจากพลาสติกและสารเคมีในชีวิตประจำวัน
ในโลกยุคปัจจุบันที่การบริโภคกลายเป็นเรื่องเร่งรีบและพึ่งพาวัตถุดิบแปรรูปจำนวนมาก ปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งที่มักถูกมองข้ามคือ “สารพิษในอาหาร” โดยเฉพาะ ไมโครพลาสติก, BPA, และ พาทาเลท (Phthalates) ซึ่งกำลังแทรกซึมเข้ามาในทุกมื้ออาหารโดยไม่รู้ตัว
ขยะพลาสติก: จุดเริ่มต้นของไมโครพลาสติก
ปริมาณขยะพลาสติกในทะเลและดิน
ขยะพลาสติกจากการบริโภคทั่วโลกถูกทิ้งลงทะเลและฝังกลบมหาศาล และใช้เวลาย่อยสลายยาวนานนับร้อยปี
ในมหาสมุทรแปซิฟิกมี “Great Pacific Garbage Patch” ซึ่งมีพลาสติกถึง 1.8 ล้านล้านชิ้น
คาดว่าในปี 2050 จะมีพลาสติกในทะเลมากกว่าปลา
แหล่งอ้างอิง: https://www.nationalgeographic.com/environment/article/plastic-pollution
ไมโครพลาสติก: สารแปลกปลอมในห่วงโซ่อาหาร
ขนาดและแหล่งสะสมของไมโครพลาสติก
ไมโครพลาสติกคือชิ้นส่วนพลาสติกขนาดเล็กกว่าเส้นผมถึง 10 เท่า มักพบใน
-
ท้องปลาทู เฉลี่ย 78 ชิ้นต่อตัว
-
ปลาซาร์ดีนกระป๋อง (พบ 1 ใน 5 กระป๋อง)
-
กุ้ง ปู และสัตว์น้ำอื่น ๆ
ยิ่งสัตว์อยู่สูงในห่วงโซ่อาหาร ก็ยิ่งสะสมไมโครพลาสติกมากขึ้น
แหล่งอ้างอิง: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6132564/
การปนเปื้อนในน้ำดื่มและร่างกายมนุษย์
น้ำดื่มบรรจุขวด 93% มีไมโครพลาสติกปนเปื้อน โดยเฉลี่ย 325 ชิ้นต่อลิตร
นอกจากนี้ยังพบในอุจจาระมนุษย์, ปอด, ตับ, และอวัยวะอื่น ๆ
มนุษย์อาจบริโภคไมโครพลาสติกถึง 50,000 ชิ้น/ปี
แหล่งอ้างอิง: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969719320099
BPA: สารเคมีในพลาสติกที่เลียนแบบฮอร์โมน
อันตรายของ BPA ต่อสุขภาพ
BPA (Bisphenol A) เป็นสารเคมีที่ เลียนแบบฮอร์โมนเอสโตรเจน และจับกับตัวรับได้มากกว่า 100–1000 เท่า
มีความเกี่ยวข้องกับ
-
โรคอ้วน
-
มะเร็งเต้านม
-
ภาวะมีบุตรยาก
-
ความผิดปกติของทารก
พบ BPA ในคนอเมริกันถึง 90% ของประชากร
แหล่งอ้างอิง: https://www.epa.gov/sites/default/files/2015-05/documents/biomonitoring-bpa.pdf
แหล่งของ BPA และโลหะหนัก
BPA พบใน
-
ภาชนะพลาสติก
-
ซีฟู้ด โดยเฉพาะปลาแซลมอนและทูน่า
-
อาหารกระป๋อง
-
ฝาปิดกระป๋อง
-
ใบเสร็จรับเงิน
ปลาขนาดใหญ่ยังมี โลหะหนัก เช่น ปรอท ตะกั่ว แคดเมียม ที่สะสมในร่างกาย
แหล่งอ้างอิง: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7817317/
พาทาเลท ( Phthalates ) : สารพิษจากเครื่องสำอางและของใช้ประจำวัน
แหล่งที่พบพาทาเลทและผลกระทบ
พาทาเลทเป็นสารเคมีที่พบใน
-
เครื่องสำอาง
-
โลชั่น
-
น้ำหอม
-
ของเล่นเด็ก
-
สัตว์ปีกบางชนิด
มีผลต่อ ระบบประสาท การพัฒนาสมอง และระบบสืบพันธุ์
แหล่งอ้างอิง: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8453372/
ความปลอดภัยของพลาสติก: เบอร์ที่ควรหลีกเลี่ยง
การสังเกตสัญลักษณ์พลาสติก
-
เบอร์ 1, 3, 6, 7: มีสารพิษสูง
-
เบอร์ 2, 4, 5: ปลอดภัยกว่า แต่ห้ามใช้กับความร้อน
พลาสติกห่ออาหาร กล่องโฟม และภาชนะใช้ครั้งเดียว ไม่ควรใช้ซ้ำหรือโดนความร้อน

พืชกับสารพิษ: ปลอดภัยกว่าสัตว์แค่ไหน?
การสะสมของสารพิษในห่วงโซ่อาหาร
แม้พืชจะมีสารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง แต่ ไม่มีไมโครพลาสติก เพราะไม่สามารถซึมผ่านรากเข้าไปได้
ในทางกลับกัน เนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่ ชีส จะสะสมสารพิษเข้มข้นขึ้นจากการกินพืชหรือสัตว์อื่น
สัตว์บางชนิดสะสมสารพิษมากกว่าพืชถึง 10 ล้านเท่า
แหล่งอ้างอิง: https://www.reddit.com/r/solarpunk/comments/1e0fj7v/do_plants_absorb_micro_or_nanoplastic_particles/
วิธีล้างผักผลไม้ให้ปลอดภัยจากสารพิษ
เทคนิคการล้างที่แนะนำ
-
แช่น้ำเปล่า 15 นาที แล้วล้างด้วยน้ำไหล
-
ใช้ เบกกิ้งโซดา, น้ำส้มสายชู, ด่างทับทิม หรือผงถ่าน แช่ 15 นาทีแล้วล้างออก
-
เลือกซื้อผักอินทรีย์มาตรฐาน Organic Thailand หรือ USDA Organic
คำเตือน: คำว่า “ปลอดสารพิษ” บนฉลากอาจยังมีการใช้สารเคมีบางชนิดในกระบวนการผลิต
แนวทางป้องกัน: เลี่ยงพิษด้วยพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน
เคล็ดลับในการลดการสัมผัสสารพิษ
-
ใช้ภาชนะแก้วหรือสแตนเลสแทนพลาสติก
-
หลีกเลี่ยงพลาสติกกับของร้อน
-
ติดตั้งเครื่องกรองน้ำที่บ้าน
-
รับประทานอาหารจากพืชมากขึ้น
-
ฟาสติ้งอย่างเหมาะสมเพื่อลดสารพิษสะสม
สารบัญ บทความ โภชนบำบัด อาหารบำบัดโรค