ลงทุนเวลาใน 7 ขวบปีแรก ดีกว่าจ่ายแพงในอนาคต
ทำไมเด็กบางคนโตมาเข้มแข็ง ส่วนบางคนเปราะบางง่ายเหลือเกิน?
คำตอบอาจอยู่ที่ “ลำดับชั้นของพัฒนาการ” — วิทยากรผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชผู้ใหญ่ที่มีประสบการณ์กว่า 35 ปี อธิบายไว้อย่างชัดเจนว่า พัฒนาการของมนุษย์ไม่ใช่เรื่องลอยๆ แต่มันเรียงเป็น “ชั้นๆ” แบบพีระมิด ถ้าชั้นแรกแน่น ชั้นต่อๆ ไปก็แข็งแรง ถ้าชั้นล่างอ่อนปวกเปียก ชั้นบนก็พังครืนลงมาได้ง่ายๆ
3 คำที่พ่อแม่ทุกคนควรรู้
-
Hierarchical — พัฒนาการของเด็กเรียงเป็นลำดับชั้น
-
Critical Period — ช่วงเวลาวิกฤตที่พลาดแล้วพลาดเลย
-
Function — หน้าที่ของพ่อแม่และลูกในแต่ละช่วงวัย
แค่เข้าใจ 3 คำนี้ ชีวิตพ่อแม่จะเบาขึ้นทันที
ช่วง 7 ขวบแรก: ฐานรากที่ต้องใส่ใจที่สุด
ช่วงเวลานี้เปรียบเหมือน “ลงเสาเข็ม” ถ้าเราลงลึกแน่นดีแล้ว บ้านจะไม่โยกเยกตอนลมพายุมา ถ้าเด็กได้เล่น ได้รับความรัก กอด หอม นั่งกินข้าวร่วมโต๊ะ ได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกันในชีวิตจริง — เขาจะมีพัฒนาการสมบูรณ์แบบไม่ต้องแก้อะไรในอนาคต
ผู้ปกครัวหลายคนกังวลเรื่องค่าเทอม ค่าเรียนพิเศษ หรือค่าเรียนเสริมต่างๆ แต่สิ่งที่มีค่ามากกว่านั้นคือ “เวลา” ที่พ่อแม่ใช้กับลูกตั้งแต่วันแรกเกิดจนถึง 7 ขวบ
Self-Esteem สำคัญที่สุดในหมู่คำศัพท์ EF
ในคลาสบรรยายของวิทยากร จะมีกระดานที่เต็มไปด้วยคำศัพท์ภาษาอังกฤษกว่า 40 คำที่เกี่ยวข้องกับ EF (Executive Function) แต่มีคำหนึ่งที่โดดเด่นที่สุดคือ Self-esteem — ความมั่นใจในตนเอง ความรักตัวเอง ความรู้ว่า “ฉันทำสิ่งนี้ได้”
หากเด็กมี Self-esteem ที่แข็งแรง เขาจะสามารถสร้างทักษะอื่นๆ ได้หมด ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมอารมณ์ การมีสมาธิ การคิดวิเคราะห์ หรือการวางแผนอนาคต
Hierarchical: พัฒนาการที่ต่อยอดกันเหมือนบล็อกไม้
ช่วงวัยทารก (0-12 เดือน) คือชั้นแรก ถ้าพ่อแม่ไม่ให้ความรัก สัมผัส อุ้มกอด เด็กอาจโตขึ้นเป็นคนที่เปราะบาง พออกหัก หรือถูกตำหนิแรงๆ เขาอาจจะไม่รับมือได้
-
ชั้นที่ 1: 0-1 ขวบ
-
ชั้นที่ 2: 1-3 ขวบ
-
ชั้นที่ 3: 3-7 ขวบ
หากลงทุนให้เต็มที่ใน 7 ขวบปีแรก เด็กจะ “อยู่ได้ด้วยตัวเอง” เมื่อโตขึ้น พ่อแม่จะไม่ต้องเหนื่อยไปโรงพัก หรือเสียเงินแก้ปัญหาทางจิตใจของลูกเมื่อเป็นวัยรุ่น
Critical Period: เวลาวิกฤตที่ย้อนกลับไม่ได้
เคยมั้ย…อยากจะกลับไปกอดลูกตอนเขายังเล็ก? แต่วัยรุ่นไม่ให้แตะแล้ว…
เพราะการกอด บอกรัก ให้ความอบอุ่น ต้องทำในช่วงที่เหมาะสม — นี่แหละคือ Critical Period ถ้าผ่านไปแล้ว แม้ใจอยากย้อนกลับก็ทำไม่ได้ เพราะระบบสมองของเขา “ล็อกไว้แล้ว”
โดยเฉพาะช่วงอายุ 0-9 ขวบ สมองจะเชื่อมโยงเส้นใยประสาท (Synapses) อย่างมหาศาล แต่พอพ้น 9 ขวบ สมองจะเริ่มเข้าสู่ช่วง “จัดระเบียบ” โดยตัดเส้นที่ไม่ใช้ทิ้ง (Synaptic Pruning) จนถึงอายุประมาณ 15 ปี
ดังนั้น ถ้าไม่ฝึก EF หรือทักษะสำคัญไว้ก่อนหน้านั้น โอกาสจะหายไปตลอดกาล
Function: หน้าที่ของพ่อแม่เปลี่ยนไปในแต่ละช่วง
-
0–12 เดือน: พ่อแม่ต้องกอด ให้นม บอกรัก
-
1–3 ขวบ: เริ่มปล่อยให้ลูกนั่งกินข้าวเอง
-
4–7 ขวบ: ปล่อยให้เขา “เล่น” อย่างเต็มที่
แต่พ่อแม่หลายคนกลับเร่งให้ลูกเรียน A–Z ตั้งแต่ยังพูดไม่ชัด เรียนเลขตั้งแต่ยังจับดินสอไม่มั่น ทั้งที่ช่วงนี้สมองเขากำลังสร้างโลกด้วยการ “เล่น” ไม่ใช่ “นั่งเรียน”
เล่น = เรียนรู้ + รอดในอนาคต
การเล่นไม่ใช่แค่ความสนุก แต่มันคือเครื่องมือที่ดีที่สุดในการฝึก EF ทุกด้าน ตั้งแต่การจัดการอารมณ์ การคิดวางแผน การลองผิดลองถูก และที่สำคัญคือ ความสุขในวัยเด็กที่ยั่งยืน
สรุปส่งท้าย: ลงทุนเวลาใน 7 ปีแรก ดีกว่าซ่อมลูกทั้งชีวิต
เด็กที่เติบโตมากับ EF ที่แข็งแรง จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่คิดเป็น วางแผนได้ ทำงานเป็นทีม ไม่ติดสารเสพติด ไม่คิดสั้น ไม่ล้มตอนผิดหวัง — และนี่แหละคือของขวัญที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่พ่อแม่จะให้ลูกได้
