เด็กดื้อคืออะไร?

เด็กดื้อคืออะไร?

นิยามใหม่ของ “เด็กดื้อ”: เข้าใจลูกอย่างลึกซึ้งจากสมองและหัวใจ เมื่อลูกไม่ยอมอาบน้ำ ไม่เก็บของเล่น หรือไม่ทำการบ้าน เรามักจะพูดออกมาว่า “ดื้อจริงๆ!” แต่วิทยากรในบทเรียนนี้ชวนเรามองเด็กดื้อในมุมใหม่ ด้วยความเข้าใจที่ลึกขึ้นกว่าคำว่า “นิสัยไม่ดี”

บันได 7 ขั้นสู่ศตวรรษที่ 21

บันได 7 ขั้นสู่ศตวรรษที่ 21

บันได 7 ขั้นสู่ทักษะศตวรรษที่ 21: สร้างมนุษย์ที่พร้อมสำหรับโลกอนาคต ในโลกยุคใหม่ที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว ทักษะในศตวรรษที่ 21 ไม่ได้เริ่มต้นที่ห้องเรียน แต่เริ่มตั้งแต่การเลี้ยงดูในวัยทารก วิทยากรในบทเรียนนี้ได้ถ่ายทอดแนวคิด “บันได 7 ขั้น”

ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21

ทักษะศตวรรษที่ 21

ทักษะศตวรรษที่ 21: เตรียมเด็กรุ่นใหม่ให้พร้อมรับมือกับโลกที่เปลี่ยนแปลง ในยุคที่เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว ปรากฏการณ์ “ดิสรัปชั่น” (Disruption) ไม่ได้จำกัดแค่ในโลกธุรกิจเท่านั้น แต่ยังส่งผลโดยตรงต่อรูปแบบการดำเนินชีวิตและระบบการศึกษาทั้งหมด

พัฒนาด้านการคิด

พัฒนาด้านการคิด

พัฒนาการของเด็กผ่าน “บันได 7 ขั้น” สู่ศตวรรษที่ 21: จากแม่ที่มีอยู่จริง สู่เด็กที่มีเหตุผลและจินตนาการ เมื่อโลกหมุนเร็ว เด็กในวันนี้ก็ต้องเติบโตอย่างมีทิศทาง และเข้าใจตัวเองอย่างลึกซึ้ง บทบรรยายนี้นำเสนอแนวคิดสำคัญเกี่ยวกับการเติบโตของเด็กยุคใหม่ผ่าน “เส้นกราฟ 4 เส้น” และ “บันได 7 ขั้นสู่ศตวรรษที่ 21” ที่ไม่ได้เป็นเพียงแค่พัฒนาการทางความคิดเท่านั้น

พัฒนาการด้านการดูแลตัวเอง

พัฒนาการด้านการดูแลตัวเอง

เด็กยุคใหม่กับโลกที่เปลี่ยนไป: เมื่อดิสรัปชั่นเขย่าการศึกษา และทักษะศตวรรษที่ 21 กลายเป็นหัวใจสำคัญ โลกกำลังเปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว ไม่ใช่แค่เทคโนโลยีที่ดิสรัปต์ชีวิตประจำวัน แต่ “การศึกษา” และ “การเลี้ยงดูเด็ก” ก็ต้องปรับตัวตามให้ทันเช่นกัน

พัฒนาด้านจริยธรรม

พัฒนาด้านจริยธรรม

พัฒนาการด้านจริยธรรมและการจัดการพฤติกรรมเด็ก: เข้าใจตามช่วงวัย บทเรียนนี้ว่าด้วยเรื่องของพัฒนาการด้านจริยธรรมของเด็ก และวิธีการจัดการพฤติกรรมเด็กอย่างเหมาะสม โดยเน้นให้เข้าใจว่า “พฤติกรรมของเด็ก” เปลี่ยนไปตามอายุ และผู้ใหญ่ควรใช้วิธีการที่แตกต่างกันในแต่ละช่วงวัย

ปิรามิด 5 ชั้น ( Five Story Pyramid )

ปิรามิด 5 ชั้น ( Five Story Pyramid )

Executive Function: สมองที่คิดเป็น ทำเป็น ควบคุมได้ ทักษะที่สำคัญที่สุดในศตวรรษที่ 21 อาจไม่ใช่ความจำหรือความเก่งเฉพาะด้าน แต่คือ Executive Function (EF) หรือความสามารถของสมองในการควบคุม ความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม เพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ

สร้างทางด่วนข้อมูล ( Building an Information Superhighway )

สร้างทางด่วนข้อมูล ( Building an information Superhighway )

ทางด่วนข้อมูลในสมอง: Working Memory กับการสร้าง EF ที่แข็งแรงให้ลูก ในชีวิตจริง เรามีเวลาไม่กี่วินาทีในการตัดสินใจ บางครั้งแค่ 4 วินาทีว่าจะเบรกหรือฝ่าไฟแดง หรือบางครั้ง…คือลืมของสำคัญไว้ข้างเตียงบังกะโลนอกเมือง สถานการณ์เหล่านี้คือสิ่งที่เรียกว่า “หน้างาน” และสิ่งที่ทำให้เรารับมือกับมันได้อย่างฉับไวก็คือ ความจำใช้งาน (Working Memory)

ควบคุมตนเอง ( Self Control )

ควบคุมตนเอง ( Self Control )

Self Control: พื้นฐานของสมองที่ควบคุมชีวิตได้ Executive Function (EF) คือชุดทักษะสมองที่ทำให้มนุษย์วางแผน ควบคุมตนเอง คิดยืดหยุ่น และจัดการชีวิตได้อย่างมีเป้าหมาย โดยองค์ประกอบสำคัญของ EF มี 3 อย่าง ได้แก่: การควบคุมตนเอง (Self Control) ความจำใช้งาน (Working Memory) การคิดยืดหยุ่น (Cognitive Flexibility)

คิดยืดหยุ่น ( Think Flexible )

คิดยืดหยุ่น ( Think Flexible )

คิดยืดหยุ่น: ทักษะสมองเพื่อชีวิตที่ไม่ตัน หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของ Executive Function (EF) คือ การคิดยืดหยุ่น (Cognitive Flexibility) หรือความสามารถในการปรับมุมมอง เปลี่ยนวิธีคิด และเปลี่ยนแผนให้เหมาะกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญยิ่งในโลกยุคใหม่

ความจำใช้งาน ( Working Memory )

ความจำใช้งาน ( Working Memory )

Working Memory: ความจำที่พาลูกไปไกลกว่าห้องสอบ ในโลกแห่งความเป็นจริง ความรู้ที่ใช้ได้ไม่ใช่สิ่งที่อยู่ในหนังสือสอบ แต่คือความจำที่ “พร้อมใช้งาน” ทันทีเมื่อเจอสถานการณ์จริง และนั่นคือสิ่งที่เรียกว่า Working Memory (ความจำใช้งาน)

โรงเรียนพ่อแม่ การเล่น 10 อย่าง

การเล่น 10 อย่าง

การเล่นคือการเรียนรู้: 10 รูปแบบการเล่นที่สร้างสมองและอนาคตของลูก หากมีสิ่งใดที่เด็กควรได้ทำทุกวัน นั่นคือ การเล่น เพราะการเล่นไม่ใช่แค่ความสนุก แต่คือ การสร้างสมอง การสร้างจุดเชื่อมต่อประสาท และการพัฒนา Executive Function (EF) ซึ่งเป็นทักษะสำคัญที่สุดในศตวรรษที่ 21   การเล่นเริ่มจากกล้ามเนื้อใหญ่… ไปจนถึงปลายนิ้ว อาจารย์อธิบายว่า เด็กวัย 2–3 ขวบใช้กล้ามเนื้อใหญ่ในการเล่น เช่น วิ่ง กระโดด ปีน ถีบ แต่เมื่อถึงวัย 4–7 ขวบ พัฒนาการจะเคลื่อนจากแกนกลางสู่ปลายแขนและนิ้วมือ นี่คือช่วงเวลาทองที่นิ้วมือทั้ง 10 กลายเป็นศูนย์กลางของการพัฒนาสมอง   การเล่นพื้นฐาน 4 อย่าง เล่นทราย – เด็กได้ระบายพลัง ความซน ความดื้อ ความก้าวร้าว เพราะทรายไม่มีรูปแบบตายตัว ระบายสี – พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ และเสริมความภูมิใจในตนเอง ผ่านคำชมง่าย ๆ เช่น “ลูกวาดสวยจังเลย” งานปั้น…

ชั้นที่ 3 ริเริ่มสิ่งใหม่ initiation

ชั้นที่ 3 ริเริ่มสิ่งใหม่ (initiation)

10 นิ้วกับ 10 สมอง: นิ้วมือคือกุญแจสู่พัฒนาการสมองของลูก ถ้ามีสิ่งใดที่พ่อแม่ควรให้ความสำคัญในช่วงวัยเด็กต้น ๆ นอกจากความรักและความปลอดภัยแล้ว สิ่งนั้นคือ การใช้นิ้วมือทั้ง 10 นิ้ว เพราะนิ้วมือคือ “สมองที่ 2” ที่เชื่อมโยงกับการพัฒนาสมองอย่างลึกซึ้ง

โรงเรียนพ่อแม่ ชั้นที่ 2 หนูทำได้หนูจะทำ Autonomy

ชั้นที่ 2 หนูทำได้หนูจะทำ ( Autonomy )

ออโตโนมี: หนูทำได้! ก้าวสำคัญของเด็กวัย 2–3 ขวบ บทเรียนนี้ชวนพ่อแม่มาทำความเข้าใจช่วงเวลาทองของพัฒนาการเด็กวัย 2–3 ขวบ ซึ่งเป็นช่วงที่เด็กเริ่มส่งเสียงว่า “หนูทำได้” หรือที่เรียกว่า ออโตโนมี (Autonomy) ช่วงวัยนี้เป็นก้าวสำคัญของการสร้างความเป็นตัวของตัวเอง และหากพ่อแม่เข้าใจอย่างลึกซึ้ง จะสามารถวางรากฐานชีวิตลูกได้อย่างมั่นคง

ขั้นที่ 1 ความไว้วางใจ ( Trust )

ชั้นที่ 1 ความไว้วางใจ ( Trust )

พัฒนาการเด็ก: พื้นฐานชีวิตเริ่มต้นจาก 3 ขวบแรก บทเรียนนี้ว่าด้วยพัฒนาการของเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึงวัยรุ่น โดยเน้นคำสำคัญ 3 คำที่เป็นกุญแจสู่ความเข้าใจ ได้แก่ พัฒนาการเป็นลำดับชั้น, เวลาวิกฤต (Critical Period) และ หน้าที่ (Function)

โรงเรียนพ่อแม่ คำศัพท์ 3 คำ

คำศัพท์ 3 คำ ( 3 Words )

ลงทุนเวลาใน 7 ขวบปีแรก ดีกว่าจ่ายแพงในอนาคต ทำไมเด็กบางคนโตมาเข้มแข็ง ส่วนบางคนเปราะบางง่ายเหลือเกิน? คำตอบอาจอยู่ที่ “ลำดับชั้นของพัฒนาการ” — วิทยากรผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชผู้ใหญ่ที่มีประสบการณ์กว่า 35 ปี อธิบายไว้อย่างชัดเจนว่า พัฒนาการของมนุษย์ไม่ใช่เรื่องลอยๆ แต่มันเรียงเป็น “ชั้นๆ” แบบพีระมิด ถ้าชั้นแรกแน่น ชั้นต่อๆ ไปก็แข็งแรง

พัฒนาการ ชั้นที่ 5 สร้างอัตลักษณ์ Indentity

ชั้นที่ 5 สร้างอัตลักษณ์ ( Indentity )

วัยรุ่นคือใคร และทำไมจึงสำคัญขนาดนี้ พัฒนาการชั้นที่ 5: ตัวตนของฉันคือใคร ช่วงวัย 12–18 ปี หรือที่เราเรียกว่า “วัยรุ่น” คือช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อที่สำคัญที่สุดช่วงหนึ่งของชีวิต มันคือเวลาที่เด็กเริ่มตั้งคำถามกับโลก และกับตัวเองว่า “ฉันคือใคร?”

ชั้นที่ 4 สร้างผลผลิต Industry

ชั้นที่ 4 สร้างผลผลิต ( Industry )

พัฒนาการของเด็ก: จากศูนย์กลางสู่การทำงานเป็นทีม เด็กเล็กไม่ได้เห็นโลกเหมือนผู้ใหญ่ พัฒนาการของเด็กเริ่มต้นจาก “ศูนย์กลาง” — เด็กจะมองโลกผ่านมุมมองของตัวเองเป็นหลัก มองไม่เห็นว่าคนอื่นรู้สึกอย่างไร หรือคิดต่างอย่างไร และนั่นเป็นเรื่องปกติสำหรับเด็กเล็ก