ชื่อ – ชนิด พันธุ์
จำปี ชื่อตามภาษาท้องถิ่นว่า จุมปี, จุ๋มปี๋ (ภาคเหนือ) มีถิ่นกำเนิดทางตอนใต้ของจีน มาเลเซียและอินโดนีเซีย แบ่งเป็นสปีชีส์ได้ประมาณ 50 ชนิด
ชื่อวิทยาศาสตร์
Michelia alba DC.
ประวัติ
ต้นจำปี มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (แต่ก็มีข้อสันนิษฐานว่ามันมีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนตอนใต้ หรือประเทศมาเลเซียและประเทศอินโดนีเซีย) สามารถแบ่งสปีชีส์ได้ประมาณ 50 ชนิด โดยจัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นสูงใหญ่กว่าจำปาเล็กน้อย ความสูงประมาณ 10-20 เมตร ลำต้นมีสีน้ำตาลแตกเป็นร่องถี่ ๆ กิ่งมีขนสีเทา เปราะและหักง่าย ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่งและการเพาะเมล็ด
รูปร่าง รูปทรง ( ต้น ใบ ดอก ผล )
จำปี เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 10-20 เมตร ไม่ผลัดใบ ลำต้นสีน้ำตาลแตกเป็นร่องถี่ กิ่งเปราะ หักง่าย เรือนยอดรูปกรวยทึบ
- ใบจำปี มีลักษณะเป็นใบเดี่ยว ใบสีเขียว โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ใบหนาและมีขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 8 เซนติเมตรและยาวประมาณ 20 เซนติเมตร
- ดอกจำปี ลักษณะเป็นดอกเดี่ยว มีกลิ่นหอม มีสีขาวคล้ายกับสีงาช้าง ดอกมีกลีบซ้อนกันอยู่ 8-10 กลีบ กลีบดอกจะเรียวกว่าดอกจำปา และมีความยาวประมาณ 2 นิ้ว ส่วนตรงกลางดอกจะมีเกสรเป็นแท่งกลมเล็ก ๆ ยอดแหลมคล้ายฝักข้าวโพดเล็ก ๆ โดยดอกจำปีจะออกดอกได้ตลอดทั้งปี
- ผลจำปี ลักษณะของผลเป็นกลุ่ม เมื่อแก่จะแห้งแตก ลักษณะคล้ายทรงไข่หรือทรงกลม บิดเบี้ยวเล็กน้อย ผลแก่มีสีแดง ด้านในมีเมล็ดเล็ก ๆ สีดำประมาณ 1-4 เมล็ด
ความสูงเมื่อเจริญเติบโตเต็มที่
- เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 10-20 เมตร
ความกว้างทรงพุ่มเมื่อโตเต็มที่
- ขนาดทรงพุ่ม 10-20 เมตร
ความต้องการแสง
- ตลอดวัน
ความต้องการน้ำ
- จำปีไม่ชอบพื้นที่ที่มีน้ำท่วมขัง หากมีความต้องการที่จะปลูกจำปีในพื้นที่ดังกล่าว ควรทำหลุมที่จะปลูกให้เป็นโคกสูง ประมาณว่าน้ำจะไม่ท่วมโคนเกิน 1 คืน
ชอบดินประเภท
- ดินร่วนระบายน้ำดี
ประโยชน์การใช้สอย
-
ประโยชน์ของจำปี
- ใช้ปลูกไว้เป็นไม้ดอกไม้ประดับ โดยสามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี
- ดอกใช้ทำอุบะ ห้อยชายพวงมาลัย
- ดอกใช้บูชาพระได้
- ดอกสามารถนำมาใช้แต่งกลิ่นเครื่องสำอางได้
- ดอกสามารถนำมาใช้อบเสื้อผ้าให้มีกลิ่นหอมได้
- เนื้อไม้ของต้นจำปี สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องเรือนได้
-
สรรพคุณของจำปี
- ใช้เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกาย (ดอก, ผล)
- ช่วยแก้คลื่นเหียน อาเจียน (ดอก, ผล)
- ดอกมีสรรพคุณเป็นยาช่วยบำรุงหัวใจ (ดอก)
- ช่วยบำรุงประสาท (ดอก)
- กลีบดอกมีน้ำมันหอมระเหย สามารถใช้ทาแก้อาการปวดศีรษะได้ (กลีบดอก)
- น้ำมันดอกจำปีมีสารที่ออกฤทธิ์ในการสงบประสาทและช่วยต่อต้านเชื้อจุลินทรีย์ (ดอก)
- ช่วยแก้อาการตาบวม (น้ำมันจากดอกจำปี)
- ช่วยบำรุงโลหิต (ดอก)
- ช่วยแก้ไข้ (เปลือกต้น, ดอก, ผล)
- น้ำที่สกัดจากใบมีฤทธิ์ช่วยระงับอาการไอ หอบได้ แต่ได้แค่เพียงชั่วคราวเท่านั้น (ใบ)
- ใบใช้ต้มแก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง (ใบ)
- ดอกช่วยบำรุงน้ำดี (ดอก)
- ช่วยขับปัสสาวะ (ดอก, ผล)
- ใช้ต้มแก้ต่อมลูกหมากอักเสบ (ใบ)
- ช่วยบำรุงประจำเดือน (แก่น)
- ช่วยขับระดูขาวของสตรี (ใบ)
- ดอกตูมใช้สำหรับการรักษาอาการหลังการแท้งบุตร (ดอกตูม)
การเก็บเกี่ยว
- ดอก: ดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ กลีบดอกหนา สีขาว มี 10 – 12 กลีบ ยาว 4 – 6 เซนติเมตร แต่ละกลีบมีขนาดใกล้เคียงกัน ปลายกลีบดอกเรียวแหลม ดอกเริ่มแย้มและส่งกลิ่นหอมตั้งแต่ช่วงใกล้พลบค่ำ กลิ่นหอมแรงตลอดวัน วันต่อมากลีบดอกจะกางบานและร่วง ออกดอกเดือนสิงหาคม – พฤศจิกายน
การขยายพันธุ์
- การทาบกิ่ง ส่วนใหญ่นิยมใช้วิธีนี้กัน แต่ไม่เหมาะกับคนที่ยังไม่มีความชำนาญในการทาบกิ่ง
- การตอน ที่สวนไม้หอมฯ สามารถทำได้ แต่ไม่ค่อยประสพความสำเร็จ และมีปัญหาในการปลูกกิ่งที่ได้จากการตอนยังเลี้ยงไม่รอด ในปีต่อไปจะทดลองทำใหม่ ได้ผลประการใดจะแจ้งให้ทราบภายหลัง
คลิกเพิ่มเพื่อน! แจ้งเตือนบทความใหม่ก่อนใคร ฟรี!!
ดูข้อมูลเพิ่มเติม
