ชื่อ – ชนิด พันธุ์
ผักกาดย่า ช้าเรือด(กลาง) / ทะเน้าซอง, หนามปู่ย่า(เหนือ) / ผักกาดหญ้า(ปราจีนบุรี) / ผักขะยา(นครพนม)/ ผักคายา(เลย)
ชื่อวิทยาศาสตร์
Caesalpinia mimosoides Lam.
ประวัติ
ผักกาดย่า (ภาษาเรียกทางภาคอีสาน) เป็นผักพื้นบ้านอีสานที่มีจำหน่ายที่ตลาดชุมชนจอมนาง ตั้งอยู่ริมถนนในเขตเทศบาลตำบลจุมพล อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย ซึ่งเป็นตลาดสดที่จำหน่ายกับข้าวปรุงสุก ผักพื้นบ้าน อาหารอีสาน ปลา ไข่ เนื้อหมู เนื้อวัว เป็นต้น โดยตลาดจะเปิดในช่วงบ่ายถึงค่ำของทุกวัน ผักการย่า ยอดอ่อนจะผลิในฤดูฝน ส่วนดอกจะผลิในฤดุหนาว เป็นไม้เถา ลำต้นตรงหรือเลื้อยพันต้นไม้อื่นสูงกว่า 1 เมตร ลำต้นเป็นหนามแหลม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเป็นคู่ข้ามกัน ก้านใบยาว 25 – 40 ซม. ใบย่อยมี 10 – 30 คู่และแตกออกไป 10-20 คู่ กว่้าง 4 มม. ก้านใบสีแดงมีหนามแหลมตามกิ่งก้านทั่วไป ดอกเป็นช่อยาวมีสีเหลือง บานในฤดูหนาว ผลเป็นฝักขนาดเท่านิ้วหัวแม่มือ ภายในมีเมล็ด 2 เมล็ด ใบและช่อดอกมีกลิ่นรุนแรงคล้ายแมงดา เป็นผักที่ขึ้นตามป่า ปลอดสารพิษ ชาวบ้านนิยมนำมารับประทานกับหมกหน่อไม้ แกงหน่อไม้ ป่น น้ำพริก
รูปร่าง รูปทรง ( ต้น ใบ ดอก ผล )
- Stem: เป็นไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นหรือทอดเลื้อย มีหนามและขนยาวสีน้ำตาลทุกส่วนของลำต้น กิ่งอ่อนสีน้ำตาลอมม่วงแดง ทุกส่วนมีกลิ่นเหม็น
- Foliage: เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้น ออกเรียงสลับช่อใบย่อยมี 10-30 คู่ ใบย่อยมี 10-20 คู่ กว้าง 4 มม. ยาว 10 มม. ปลายใบเป็นติ่งแหลมเล็ก โคนใบเบี้ยว ขอบใบเรียบ แผ่นใบสีเขียว
- Flower: ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง สีเหลืองสด กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ กลีบดอกมี 5 กลีบ มีแต้มสีแดงอยู่ที่กลีบดอกบนสุด ด้านนอกมีขน
- Fruit: เป็นผลแห้งแตกออกเป็น 2 ซีก ผิวมีขน ปลายฝักแหลม โคนสอบ เมล็ด ขนาดเล็กหลายเมล็ด
ความสูงเมื่อเจริญเติบโตเต็มที่
- 2 เมตร
ความกว้างทรงพุ่มเมื่อโตเต็มที่
- 2-3 เมตร
ความต้องการแสง
- ต้องการแสง 100%
ความต้องการน้ำ
- ต้องการน้ำมากิควรรดน้ำทุกวัน
ชอบดินประเภท
- ชอบดินร่วน
ประโยชน์การใช้สอย
- ส่วนที่เป็นผัก ได้แก่ ยอดอ่อน ใบอ่อนและดอกของผักปู่ย่า ใช้รับประทานเป็นผักได้ เช่น ยอดรับประทานสดกับซุปหน่อไม้ ชาวเหนือรับประทาน ยอดอ่อน ใบอ่อนของผักปู่ย่า ส่วนดอกและยอดอ่อนนำไปปรุงเป็น “ส้าผัก” ได้โดยปรุงร่วมกับมะเขือแจ้ ยอดมะม่วงและเครื่องปรุงรสหลายชนิด
- ยอดอ่อนและดอก มีรสเปรี้ยว ฝาดเผ็ดร่วมกัน จึงมีสรรพคุณ บำรุงเลือด แก้วิงเวียน และจากรายงานผลการวิจัยที่ค้นพบ พบว่า …ในผักพื้นบ้านประเภทนี้ มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง จึงมีสรรพคุณในการลดหรือยับยั้งการสร้างเซลล์มะเร็งได้ดี
การขยายพันธุ์
- ใช้เมล็ด/การขยายพันธุ์ผักหนาม โดยวิธี เพาะเมล็ด ชอบดินร่วน ความชื้นมาก และแสงแดดส่องถึงเต็มวัน
คลิกเพิ่มเพื่อน! แจ้งเตือนบทความใหม่ก่อนใคร ฟรี!!
ดูข้อมูลเพิ่มเติม
- สารบัญ
