ชื่อ – ชนิด พันธุ์
ยางนา หรือ ชันนา, ยางตัง, ทองหลัก, ยาง, ยางแม่น้ำ, ยางขาว, ยางควาย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Dipterocarpus Alatus
ประวัติ
ต้นยางนา พบได้ทั่วไปในประเทศไทย ซึ่งยืนยันได้จากชื่อหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ ที่มีคำว่า “ยาง” มีอยู่ในทุกภาคของประเทศ เช่น อำเภอท่ายาง ท่าสองยาง ยางตลาด และยางชุมน้อย เป็นต้น และยางนา ไม้มีค่าคู่เมืองไทยมาช้านาน
ความสำคัญแต่โบราณ ยาง หรือยางนา คือต้นยางที่ให้น้ำมันยางแก่คนไทยในรุ่นโบราณอย่างเป็นล่ำเป็นสัน รวมทั้งยังเป็นต้นไม้ที่คนไทยรุ่นเก่า ท่านได้นำมาใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างบ้านเรือนเป็นที่อยู่อาศัยเป็นลำดับรองลงมาจากไม้สัก เป็นต้นไม้ที่ขึ้นได้ดีในทุกภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะในเขตป่าดิบใกล้ๆ ลำห้วย ลำธาร
รูปร่าง รูปทรง ( ต้น ใบ ดอก ผล )
- ลำต้น ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 40-50 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกหนา เรียบ สีเทาหรือเทาปนขาว โคนต้นมักเป็นพูสูงขึ้นมาเล็กน้อย ขนาดเส้นรอบวงเพียงอกของต้นที่มีอายุมาก ระหว่าง 4-7 เมตร หรือมากกว่า ยอดและกิ่งอ่อนมีขนทั่วไป และมีรอยแผลใบปรากฏชัดตามกิ่ง รูปทรงเรือนยอดเป็นพุ่มกลม แน่นทึบ
- ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปรีหรือรูปไข่ ปลายใบมนถึงแหลม โคนใบมน เนื้อใบหนา ผิวใบด้านบนเกลี้ยง ยกเว้นเส้นกลางใบ ผิวใบด้านล่างมีขนนุ่ม ใบอ่อนมีขนสีเทาประปราย
- ดอก ออกเป็นช่อสั้นๆ ตามซอกใบและปลายกิ่ง แต่ละช่อ มี 3-8 ดอก สีขาวอมชมพู กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย และมีครีบตามยาว 5 ครีบ ปลายแยกเป็น 5 แฉก มีกลีบดอก 5 กลีบ ปลายกลีบบิดเบี้ยวแบบกังหัน ออกดอกระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม
- ผล แบบผลแห้ง ตัวผลกลมหรือรูปไข่ มีครีบยาว 5 ครีบ ด้านบนมีปีก 2 ปีก ปลายมน มีเส้นตามยาว 3 เส้น ปีกอีก 3 ปีก มีลักษณะสั้นมากคล้ายหูหนู ผลแก่ระหว่างเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน
- นิเวศวิทยา พบขึ้นในที่ลุ่มต่ำริมห้วย ลำธาร และตามหุบเขาทั่วทุกภาคของประเทศไทย ในระดับความสูงของน้ำทะเล เฉลี่ยคือ 350 เมตร ในต่างประเทศพบที่บังกลาเทศ พม่า ลาว กัมพูชา เวียดนามใต้ และมาเลเซีย
ความสูงเมื่อเจริญเติบโตเต็มที่
สูงถึง 40-50 เมตร
ความกว้างทรงพุ่มเมื่อโตเต็มที่
ขนาดทรงพุ่ม 10-20 เมตร
ความต้องการแสง ( มาก 100%, ปานกลาง 50%, แสงรำไร 10-20% )
- ไม้ยางนาเป็นไม้ขนาดใหญ่ ขึ้นอยู่โดดเด่นเห็นได้แต่ไกล จึงเป็นไม้ที่ต้องการแสงแดดมาก
- แต่ขณะที่ยังเป็นกล้าไม้หรือลูกไม้อยู่ ยางนาต้องการร่มเงามาก คือควรมีร่มเงาจากไม้หรือพืชอื่นประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์เป็นเวลาประมาณ 3 ปี จึงจะเปิดร่มเงาออกได้
ความต้องการน้ำ ( มาก, ปานกลาง, น้อย )
- ชอบน้ำมาก ไม้ยางนาขึ้นอยู่ตามที่ราบลุ่ม จึงต้องการปริมาณความชื้นค่อนข้างสูง ในภาคเหนือที่ พบไม้ยางนาขึ้นอยู่จะมีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยอย่างต่ำ 1,200 มิลลิเมตร/ปี เช่นเดียวกับในภาคตะวันออกเฉียง เหนือและภาคกลาง
- ส่วนในภาคตะวันออกและภาคใต้ บริเวณที่พบไม้ยางนาขึ้นอยู่ จะมีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยสูง 1,800 มิลลิเมตร / ปี
ชอบดินประเภท
- ชอบดินร่วนปนทราย หรือดินร่วนปนดินเหนียวนิดหน่อย ควรเป็นดินที่มีการระบายน้ำที่ดี ดินค่อนข้างลึกถึงลึกมาก และมีความชื้นสูงดินค่อนข้างเป็นกรด pH 6.0 – 7.0
ประโยชน์การใช้สอย
- ลำต้นเปลาตรงปราศจากกิ่งก้าน ความแข็งของเนื้อไม้ประมาณ 471 กิโลกรัม ความแข็งแรงประมาณ 888กิโลกรัมต่อตารางเซ็นติเมตร ใช้ทำฝาพื้น เครื่องบน ทำไม้บางสำหรับ ผลิตไม้อัดและใช้ทำไม้หมอนทางรถไฟเป็นต้น
- นอกจากประโยขน์จากเนื้อไม้โดยตรงแล้ว ไม้ยางนาสามารถผลิตน้ำมันยาง ซึ่งเป็นน้ำมัน หรือ Resin ที่เหนียวข้น ใช้ประโยชน์ในการทำใต้ทาบ้านเรอน รักษาเนื้อไม้ ทาร่มป้องกันน้ำฝนไหลซึม ผสมชันยารูรั่วของเรือ ใช้ในอุตสาหกรรมยา น้ำมันชักเงา เป็นต้น
- ใช้เพาะเห็ดเผาะ หรือ เห็ดถอบ ที่โคนต้นยางนา
การเก็บเกี่ยว
- ยางนาเป็นไม้ที่มีอัตราการเจริญเติบโตช้าโดยไม้ที่มีอายุประมาณ 14 ปี มีความโตทางเส้นรอบวงเฉลี่ยถึง 82.84 ซม. มีปริมาตร 3.83 ลบ.ม./ไร่ ( 7 ตัน / ไร่ )
การเก็บรักษา
- ไม้ยางนาถ้านำไปอาบน้ำยาสามารถทนทานต่อการทำลายของปลวกและเชื้อราได้ดี จึงทำให้มีอายุการใช้งานนาน ( มากกว่า 10 ปีขึ้นไป )
การขยายพันธุ์
- ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
- ไม้ยางนาจะเติบโตได้ดีในฤดูฝน และจะชะงักการเจริญเติบโตในช่วงฤดูแล้ง
- การปลูกควรทำในช่วงฤดูฝนประมาณเดือน กรกฎาคม หรือปลายเดือน มิถุนายน เพื่อให้กล้าไม้ยางนาเจริญเติบโตได้เต็มที่ในช่วงฤดูฝน
- ระยะปลูกที่เหมาะสมคือ 4×4 เมตร ซึ่งเป็นระยะที่มีอัตราการรอดตายสูงและเจริญเติบโตได้ดี
- หลุมปลูกควรมีขนาด 30x30x30 ซม. ก้นหลุมควรมีดินที่ร่วนซุย และใช้ปุ๋ยอินทรีย์รองที่ก้นหลุม
- สำหรับพื้นที่ค่อนข้างแห้งแล้งมีปริมาณน้ำฝนต่ำกว่า 1,200 มิลลิเมตร / ปี ควรใช้โพลีเมอร์ใส่ก้นหลุมๆละ 1 ช้อนโต๊ะด้วย
- เมื่อย้ายต้นกล้าลงหลุมปลูกแล้วควรกลบหลุมให้ได้ระดับผิวดิน อย่าปล่อยให้น้ำขังแช่โคนกล้าไม้เพราะจะทำให้ตายได้
- การลิดกิ่ง มีความจำเป็นมากในช่วงอายุ 3-6 ปี เพราะจะทําให้ไม้ยางนาลำต้นเปลาตรงสวยงาม
คลิกเพิ่มเพื่อน! แจ้งเตือนบทความใหม่ก่อนใคร ฟรี!!
ดูข้อมูลเพิ่มเติม
