ประกาศกระทรวงสาธารณะสุข
เรื่อง ยาสามัญประจําบ้านแผนโบราณ พ.ศ. 2556
ยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณ 24 ขนาน
1. ยาประสะกะเพรา
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : เกลือสินเธาว์
- 2 ส่วน : พริกไทย ขิง ดีปลี กระเทียม
- 8 ส่วน : ชะเอมเทศ มหาหิงค์
- 20 ส่วน : ผิวมะกรูด
- 45 ส่วน : ใบกะเพรา
วิธีทํา : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.1 กรัม
สรรพคุณ : แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ ละลายน้ําสุก หรือน้ําใบกะเพราต้ม แก้ท้องแน่นจุกเสียด ใช้ไพลเผาไฟพอสุก ฝนแทรก
ขนาดรับประทาน : รับประทานเช้า เย็น
- เด็กอายุ 1 – 3 เดือน ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
- เด็กอายุ 4 – 6 เดือน ครั้งละ 2 – 3 เม็ด
- เด็กอายุ 7 – 12 เดือน ครั้งละ 4 – 6 เม็ด
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
2. ยาวิสัมพยาใหญ่
วัตถุส่วนประกอบ
- 2 ส่วน : กระวาน กานพลู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา อบเชย สมุลแว้ง สมอเทศ สมอไทย ว่านน้ํา บอระเพ็ด ขิงแห้ง พญารากขาว
- 8 ส่วน : ลูกผักชีลา ลูกจันทน์ ดอกจันทน์
- 54 ส่วน : ดีปลี
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้ท้องขึ้น อืดเฟ้อ จุกเสียด
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก ๔ ชั่วโมง
- ชนิดผง : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา ใช้น้ําสุกเป็นกระสายหรือผสมน้ําผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
- ชนิดเม็ด : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 30 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 120 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 120 แคปซูล
3. ยาประสะกานพลู
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : เกลือสินเธาว์
- 2 ส่วน : พริกไทย ขิง ดีปลี กระเทียม
- 4 ส่วน : เทียนดํา เทียนขาว โกฐสอ โกฐกระดูก กํามะถันเหลือง การบูร เปลือกเพกา เปลือกขี้อ้าย ใบกระวาน ลูกกระวาน ลูกผักชีลา แฝกหอม ว่านน้ํา หัวกระชาย เปราะหอม รากแจง กรุงเขมา
- 8 ส่วน : รากข้าวสาร เน้ือไม้ ลูกจันทน์ ขมิ้นชัน
- 10 ส่วน : เปลือกซิก
- 125 ส่วน : กานพลู
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้ปวดท้อง เนื่องจากธาตุไม่ปกติ ใช้ไพลเผาไฟฝนกับน้ําปูนใส ถ้าหาน้ํา กระสายไม่ได้ ให้ใช้น้ําสุกแทน
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
- ชนิดผง : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา
- ชนิดเม็ด : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 60 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 60 แคปซูล
4. ยาแสงหมึก
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : พิมเสน
- 4 ส่วน : หมึกหอม จันทน์ชะมด ลูกกระวาน จันทน์เทศ ใบพิมเสน ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ กานพลู ใบสันพร้าหอม หัวหอม ใบกะเพรา
วิธีทํา : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ :
- แก้ตัวร้อน : ละลายน้ําดอกไม้เทศ
- แก้ท้องขึ้น ปวดท้อง : ละลายน้ําใบกะเพราต้ม
- แก้ไอ ขับเสมหะ : ละลายน้ําลูกมะแว้งเครือ หรือลูกมะแว้งต้นกวาดคอ
- แก้แผลในปาก แก้ละออง : ละลายน้ําลูกเบญกานีฝนทาในปาก
ขนาดรับประทาน : ใช้กวาดคอ วันละ 1 ครั้ง หลังจากนั้นรับประทานทุก 3 ชั่วโมง
- เด็กอายุ 1 – 6 เดือน ครั้งละ 2 เม็ด
- เด็กอายุ 7 – 12 เดือน ครั้งละ 3 เม็ด
- ใช้ทาในปาก วันละ 1 ครั้ง
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
5. ยามันทธาตุ
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน ลูกผักชีล้อม ลูกผักชีลา การบูร กระเทียม เปลือกสมุลแว้ง เปลือกโมกมัน จันทน์แดง จันทน์เทศ กานพลู ดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิงแดง พริกไทยล่อน ลูกจันทน์
- 3 ส่วน : ขิง ลูกเบญกานี
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้ธาตุไม่ปกติ แก้ท้องขึ้นท้องเฟ้อ
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
- ชนิดผง : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ ครึ่ง ช้อนชา ละลายน้ําสุก > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา ละลายน้ําสุก
- ชนิดเม็ด : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 เม็ด > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 แคปซูล > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 30 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 120 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 120 แคปซูล
6. ยาประสะเจตพังคี
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : ดอกจันทน์ ลูกจันทน์ ลูกกระวาน ใบกระวาน กานพลู กรุงเขมา การบูร ลูกสมอทะเล พญารากขาว เปลือกหว้า เกลือสินเธาว
- 2 ส่วน : พริกไทยล่อน บอระเพ็ด ระย่อม
- 16 ส่วน : ข่า
- 33 ส่วน : เจตพังคี
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้กษัยจุกเสียด
ขนาดรับประทาน : รับประทานเช้าและเย็น ก่อนอาหาร
- ชนิดผง : ครั้งละ 1 ช้อนชา ละลายน้ำสุก
- ชนิดเม็ด : ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 60 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 60 แคปซูล
7. ยามหาจักรใหญ่
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐก้านพร้าว โกฐกระดูก เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนเยาวพาณี สมอไทย (เอาแต่เนื้อ) สมอพิเภก (เอาแต่เนื้อ) มะขามป้อม (เอาแต่เนื้อ) ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู ชะเอมเทศ เมล็ดโหระพา ลูกผักชีลา สารส้ม ขมิ้นอ้อย หัวกระเทียม
- 4 ส่วน : ยาดําสะตุ
- 30 ส่วน : ใบกระพังโหม
วิธีทํา :
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ : แก้ลมทราง แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
ขนาดรับประทาน : รับประทานกับน้ําสุกก่อนอาหาร เช้า – เย็น
-
เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี รับประทานคร้ังละ 1-3 เม็ด เพิ่มและลดได้ตามส่วน
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 20 เม็ด
8. ยาตรีหอม
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : โกฐสอ ชะเอมเทศ ลูกซัดคั่ว
- 4 ส่วน : เนื้อลูกสมอเทศ เน้ือลูกสมอพิเภก เนื้อลูกมะขามป้อม ลูกผักชีลา
- 22 ส่วน : เน้ือลูกสมอไทย โกฐน้ําเต้าใหญ่นึ่งสุก
วิธีทํา : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ : แก้เด็กท้องผูก ระบายพิษไข้
ขนาดรับประทาน : รับประทานก่อนอาหารเช้า
- เด็กอายุ 1 – 2 เดือน ครั้งละ 2 – 3 เม็ด
- เด็กอายุ 3 – 5 เดือน ครั้งละ 4 – 5 เม็ด
- เด็กอายุ 6 – 12 เดือน ครั้งละ 6 – 8 เม็ด
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
9. ยาธรณีสันฑะฆาต
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู เทียนดํา เทียนขาว หัวดองดึง หัวบุก หัวกลอย หัวกระดาดขาว หัวกระดาดแดง ลูกเร่ว ขิง ชะเอมเทศ รากเจตมูลเพลิงแดง โกฐกระดูก โกฐเขมา โกฐน้ําเต้า
- 2 ส่วน : ผักแพวแดง เนื้อลูกมะขามป้อม
- 4 ส่วน : รงทอง ( ประสะแล้ว )
- 6 ส่วน : เนื้อลูกสมอไทย มหาหิงค์ การบูร
- 20 ส่วน : ยาดำ
- 96 ส่วน : พริกไทยล่อน
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้กษัยเส้น เถาดาน ท้องผูก
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 1 ครั้ง ก่อนอาหารเช้า หรือ ก่อนนอน
- ชนิดผง : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา ละลายน้ำสุก หรือ ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน
- ชนิดเม็ด : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
คําเตือน :
- คนเป็นไข้ เด็กหรือสตรีมีครรภ์ห้ามรับประทาน
- ผู้สูงอายุควรใช้ด้วยความระมัดระวัง
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 60 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 60 แคปซูล
10. ยาถ่าย
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : ใบมะกา ใบมะขาม ใบส้มป่อย หญ้าไทร ใบไผ่ป่า ฝักคูน รากขี้กาแดง
รากขี้กาขาว รากตองแตก เถาวัลย์เปรียง หัวหอม ฝักส้มป่อย สมอไทย สมอดีง ขี้เหล็ก ทั้ง 5
- 4 ส่วน : ยาดำ
- 20 ส่วน : ดีเกลือฝรั่ง
วิธีทํา :
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ : แก้ท้องผูก
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 1 ครั้ง ก่อนนอน
- ชนิดเม็ด : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 5 เม็ด ตามธาตุหนักเบา
- ชนิดแคปซูล : ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 5 แคปซูล ตามธาตุหนักเบา
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 10 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 10 แคปซูล
11. ยาเหลืองปิดสมุทร
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : แห้วหมู ขมิ้นอ้อย เปลือกเพกา รากกล้วยตีบ กระเทียมคั่ว ดีปลี
ชันย้อย ครั่ง สีเสียดเทศ สีเสียดไทย ใบเทียน ใบทับทิม
- 6 ส่วน : ขมิ้นชัน
วิธีทํา :
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.1 กรัม
สรรพคุณ : แก้ท้องเสีย ใช้น้ําเปลือกลูกทับทิมหรือเปลือกแคต้มกับน้ําปูนใสเป็นกระสาย ถ้าหาน้ํากระสายไม่ได้ให้ใช้น้ําสุกแทน และให้รับประทานร่วมกับน้ําละลายเกลือแกงด้วย
ขนาดรับประทาน : รับประทานวันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
- เด็กอายุ 3 – 5 เดือน ครั้งละ 2 เม็ด
- เด็กอายุ 6 – 12 เดือน ครั้งละ 3 – 4 เม็ด
- เด็กอายุ 1-5 ปี ครั้งละ 4 – 7 เม็ด
- เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 8 – 10 เม็ด
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
12. ยาธาตุบรรจบ
วัตถุส่วนประกอบ
- 4 ส่วน : ขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดํา เทียนขาว เทียนสัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ กานพลู การบูร เปลือกสมุลแว้ง ลูกกระวาน ลูกผักชีลา ใบพิมเสน ดีปลี เปราะหอม
- 8 ส่วน : โกฐก้านพร้าว
- 16 ส่วน : เนื้อลูกสมอไทย
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
สรรพคุณ :
- แก้ธาตุไม่ปกติ ท้องเสีย ใช้เปลือกแคหรือเปลือกสะเดา หรือเปลือกลูกทับทิม ต้มกับน้ําปูนใส
-
แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ ใช้กระเทียม ๓ กลีบ ทุบชงน้ําร้อน หรือใช้ใบกะเพรา ต้มเป็นกระสาย ถ้าหาน้ํากระสายไม่ได้ ให้ใช้น้ําสุกแทน
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
- ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา
- เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ ครึ่ง ช้อนชา
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 20 กรัม
13. ยาจันทน์ลีลา
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : พิมเสน
- 4 ส่วน : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐจุฬาลัมพา จันทน์ขาว จันทน์แดง ลูกกระดอม
-
บอระเพ็ด รากปลาไหลเผือก
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ : แก้ไข้ ตัวร้อน
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 4 ชั่วโมง
- ชนิดผง : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา ละลายน้ําสุก > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 -2 ช้อนชา
- ชนิดเม็ด : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 เม็ด > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 แคปซูล > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 30 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 30 แคปซูล
14. ยาประสะจันทน์แดง
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : เกสรบัวหลวง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ
- 4 ส่วน : รากเหมือดคน รากมะปรางหวาน รากมะนาว เปราะหอม โกฐหัวบัว จันทน์เทศ ฝางเสน
- 32 ส่วน : จันทน์แดง
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้ไข้ตัวร้อน กระหายน้ํา
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
- ชนิดผง : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา ละลายน้ําสุก หรือ น้ำดอกมะลิ > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา ละลายน้ําสุก หรือ น้ำดอกมะลิ
- ชนิดเม็ด : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 เม็ด > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 แคปซูล > ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 60 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 60 แคปซูล
15. ยาเขียวหอม
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : ใบพิมเสน ใบผักกระโฉม ใบหมากผู้ ใบหมากเมีย ใบสันพร้าหอม รากแฝกหอม เปราะหอม จันทน์เทศ จันทน์แดง ว่านกีบแรด ว่านร่อนทอง เนระพูสี พิษนาศน์ มหาสดํา ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง
วิธีทํา : บดเป็นผง
สรรพคุณ : แก้ตัวร้อน ร้อนใน กระหายน้ํา ละลายน้ําสุก หรือน้ําดอกมะลิ แก้พิษหัด พิษสุกใส ละลายน้ํารากผักชีต้ม ทั้งรับประทานและชะโลม
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 4 – 6 ครั้ง
- เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 0.5 ช้อนชา
- ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 กรัม
16. ยามหานิลแท่งทอง
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : เนื้อในเม็ดสะบ้ามอญสุม หวายตะค้าสุม เม็ดมะกอกสุม ลูกมะคําดีควายสุม ถ่านไม้สัก จันทน์แดง จันทน์เทศ ใบพิมเสน ใบย่านาง หมึกหอม
- 3 เบี้ย : เบี้ยจั่นคั่วให้เหลือง
วิธีทํา : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด ปิดทองคําเปลว หนักเม็ดละ 0.5 กรัม
สรรพคุณ :
- แก้ไข้ แก้กระหายน้ํา
- แก้หัด อีสุกอีใส รับประทานร่วมกับน้ํารากผักชีต้ม
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 2 ครั้ง
-
เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
- ผู้ใหญ่ ครั้งละ 3 – 4 เม็ด
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
17. ยาหอมเทพจิตร
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : การบูร
- 2 ส่วน : ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู จันทน์แดง จันทน์ขาว กฤษณา กระลําพัก ขอนดอก ชะลูด อบเชย เปราะหอม แฝกหอม
- 4 ส่วน :
-
- ผิวมะกรูด ผิวมะงั่ว ผิวมะนาว ผิวส้มตะรังกะนู ผิวส้มจีน ผิวส้มโอ ผิวส้มเขียวหวาน
- ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกบัวขม ดอกบัวเผื่อน
- โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังส
-
เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ
- 28 ส่วน : ผิวส้มซ่า
- 183 ส่วน : ดอกมะลิ
วิธีทํา : บดเป็นผง ผสมน้ําดอกไม้เทศ ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ : แก้ลมวิงเวียน หน้ามืดตาลาย บํารุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น
ขนาดรับประทาน : ครั้งละ 5 – 7 เม็ด เมื่อมีอาการ ไม่ควรรับประทานเกินวันละ 3 ครั้ง
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
18. ยาหอมทิพโอสถ
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ การบูร
- 2 ส่วน : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังส พิมเสน
- 4 ส่วน : ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ เกสรบัวหลวง ดอกกระดังงา ดอกจําปา ดอกบัวจงกลนี หัวแห้วไทย กระจับ ฝาง จันทน์แดง จันทน์ขาว จันทน์เทศ กฤษณา ชะลูด อบเชย สมุลแว้ง สนเทศ ว่านน้ํา กระชาย เปราะหอม ดอกคําไทย ชะเอมเทศ สุรามฤต ข่าต้น ลูกจันทน์ ดอกจันทน์
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ : แก้ลมวิงเวียน ละลายน้ําดอกไม้หรือน้ําสุก
ขนาดรับประทาน : รับประทานเมื่อมีอาการ ไม่ควรรับประทานเกินวันละ 3 ครั้ง
- ชนิดผง : ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา
- ชนิดเม็ด : ครั้งละ 3 – 5 เม็ด
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 75 เม็ด
19. ยาหอมอินทจักร์
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : สะค้าน รากช้าพลู ขิง ดีปลี รากเจตมูลเพลิงแดง ลูกผักชีลา โกฐสอ โกฐเขมา โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐจุฬาลัมพา โกฐเชียง โกฐกักกรา โกฐน้ําเต้า โกฐกระดูก เทียนดํา เทียนขาว เทียนแดง เทียนข้าวเปลือก เทียนเยาวพาณี จันทน์แดง จันทน์เทศ เถามวกแดง เถามวกขาว รากย่านาง เปลือกชะลูด อบเชย เปลือกสมุลแว้ง กฤษณา กระลําพัก บอระเพ็ด ลูกกระดอม กํายาน ขอนดอก ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู ลําพันแดง ดอกสารภี ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกจําปา ดอกกระดังงา ดอกมะลิ ดอกคําไทย ฝางเสน ดีวัว พิมเสน
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ :
- แก้ลมบาดทะจิต ใช้น้ําดอกมะลิ
- แก้คลื่นเหียนอาเจียน ใช้น้ําลูกผักชี เทียนดําต้ม ถ้าไม่มีใช้น้ําสุก
- แก้ลมจุกเสียด ใช้น้ําขิงต้ม
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
- ชนิดผง : ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา
- ชนิดเม็ด : ครั้งละ 3 – 5 เม็ด
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 75 เม็ด
20. ยาหอมนวโกฐ
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : พิมเสน
- 3 ส่วน : ขิงแห้ง ดีปลี เจตมูลเพลิงแดง สะค้าน ช้าพล
- 4 ส่วน : แห้วหมู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐก้านพร้าว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ สักขี ลูกราชดัด ลูกสารพัดพิษ ลูกกระวาน กานพลู ดอกจันทน์ ลูกจันทน์ จันทน์เทศ จันทน์แดง อบเชยญวน เปลือกสมุลแว้ง หญ้าตีนนก แฝกหอม เปลือกชะลูด เปราะหอม เนื้อไม้ ขอนดอก กระลําพัก เนื้อลูกมะขามป้อม เนื้อลูกสมอพิเภก ชะเอมเทศ ลูกผักชีลา ลูกกระดอม บอระเพ็ด เกสรบัวหลวง ดอกบุนนาค ดอกพิกุล ดอกสารภี ดอกมะลิ แก่นสน
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ :
- แก้ลมคลื่นเหียนอาเจียน ใช้น้ําลูกผักชี เทียนดําต้ม
- แก้ลมปลายไข้ ใช้ก้านสะเดา ลูกกระดอม และบอระเพ็ด ต้มเอาน้ํา ถ้าหากน้ํากระสายไม่ได้ใช้น้ําสุกแทน
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 3 ชั่วโมง
- ชนิดผง : ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา
- ชนิดเม็ด : ครั้งละ 3 – 5 เม็ด
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 15 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 75 เม็ด
21. ยาอํามฤควาที
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : โกฐพุงปลา เทียนขาว ลูกผักชีลา เนื้อลูกมะขามป้อม เนื้อลูกสมอ
พิเภก
- 5 ส่วน : ชะเอมเทศ
วิธีทํา : บดเป็นผง
สรรพคุณ : แก้ไอ ขับเสมหะ ละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือ ใช้จิบหรือกวาดคอ
ขนาดรับประทาน :
- เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 0.5 ช้อนชา
- ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1 ช้อนชา
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 15 กรัม
22. ยาประสะมะแว้ง
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : สารส้ม
- 3 ส่วน : ขมิ้นอ้อย
- 4 ส่วน : ใบสวาด ใบตานหม่อน ใบกะเพรา
- 8 ส่วน : ลูกมะแว้งต้น ลูกมะแว้งเครือ
วิธีทํา : บดเป็นผง ผสมน้ําสุกแทรกพิมเสนพอควร ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.2 กรัม
สรรพคุณ : แก้ไอ แก้เสมหะ ละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือรับประทานหรือใช้อม
ขนาดรับประทาน :
- เด็กอายุ 6 – 12 ปี ครั้งละ 1 – 2 เม็ด
- ผู้ใหญ่ ครั้งละ 5 – 7 เม็ด
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 30 เม็ด
23. ยาประสะไพล
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : การบูร
- 8 ส่วน : ผิวมะกรูด ว่านน้ํา กระเทียม หัวหอม พริกไทย ดีปลี ขิง ขมิ้นอ้อย เทียนดํา เกลือสินเธาว์
- 81 ส่วน : ไพล
วิธีทํา :
- ชนิดผง : บดเป็นผง
- ชนิดเม็ด : บดเป็นผง ทําเป็นเม็ด หนักเม็ดละ 0.25 กรัม
- ชนิดแคปซูล : บดเป็นผง บรรจุผงยาแคปซูลละ 0.25 กรัม
สรรพคุณ : แก้จุกเสียด แก้ระดูไม่ปกติ ขับน้ําคาวปลา
ขนาดรับประทาน : รับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร
- ชนิดผง : ครั้งละ 1 ช้อนชา ละลายน้ำสุก หรือ น้ำสุรา
- ชนิดเม็ด : ครั้งละ 2 – 4 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ครั้งละ 2 – 4 แคปซูล
ขนาดบรรจุ :
- ชนิดผง : ไม่เกิน 30 กรัม
- ชนิดเม็ด : ไม่เกิน 120 เม็ด
- ชนิดแคปซูล : ไม่เกิน 120 แคปซูล
24. ยาประสะเปราะใหญ่
วัตถุส่วนประกอบ
- 1 ส่วน : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู จันทน์ขาว จันทน์แดง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกพิกุล เกสรบัวหลวง
- 20 ส่วน : เปราะหอม
วิธีทํา : บดเป็นผง
สรรพคุณ : ถอนพิษไข้ตานทรางสําหรับเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ละลายน้ําดอกไม้เทศ หรือน้ําสุก รับประทาน หรือ ผสมน้ําสุรา สุมกระหม่อม
ขนาดรับประทาน : รับประทานทุก 3 ชั่วโมง ครั้งละ 0.5 – 1 ช้อนชา
ขนาดบรรจุ : ไม่เกิน 15 กรัม
