วิธีการเพาะเห็ดเยื่อไผ่ หรือ เห็ดร่างแห

สูตรที่ใช้ในการเขี่ยเชื้อ เป็นสูตร RDA คือ

ใช้มันฝรั่ง 200 กรัม น้ำสะอาด 1 ลิตร กลูโคส 20 กรัม ผสมกันแล้วต้มให้มันฝรั่งเปื่อย แล้วใส่ขวดแก้วทิ้งไว้ให้เย็น
แล้วนำหมวกเห็ดมาเขี่ยสปอร์เชื้อเห็ดใส่
นำมาวางไว้ในที่ร่ม ประมาณ 30 วัน
อุณหภูมิที่ดีคือ ประมาณ 22-25 องศาเซลเซียส
ถ้าอากาศหนาวเกินกว่านี้เชื้อจะเดินค่อนข้างช้ากว่าปกติ
เมื่อเชื้อเดินดีแล้ว จึงนำมาเขี่ยใส่ขวดเพาะเชื้อ
โดยใช้สูตร ข้าวฟ่างนึ่ง จนสุกดีแล้วนำมาผึ่งให้คลายร้อน
แล้วบรรจุขวดเพียงครึ่งขวด รอให้เชื้อเดินจนเต็มที่

สูตรก้อนเห็ด

ใช้ขี้เลื่อยไม้ยางพารา 94 เปอร์เซ็นต์
รำละเอียด 5 เปอร์เซ็นต์
ปูนขาว 0.8 เปอร์เซ็นต์
ดีเกลือ 0.2 เปอร์เซ็นต์
ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน นำมาบรรจุถุง
ขนาดของถุงที่บรรจุเชื้อเห็ดปกติแต่ใส่ในปริมาณแค่ 60 เปอร์เซ็นต์ คือประมาณ 500-600 กรัม
ซึ่งถ้าใส่วัสดุจนเต็ม เชื้อเห็ดจะเดินช้ากว่าปกติ และมีโอกาสเป็นเชื้อราดำได้มาก
เมื่อบรรจุถุงเสร็จแล้ว นำมาเก็บในอุณหภูมิประมาณ 28-32 องศาเซลเซียส
เมื่อเชื้อเห็ดเดินเต็มก้อนสามารถเก็บไว้ได้นานหลายเดือน
เพราะก้อนเห็ดที่เชื้อเดินเต็มแล้วจะไม่มีรารบกวน

การเพาะเห็ด

วัสดุที่เตรียมเพาะเห็ดคือ มะพร้าวสับแช่น้ำให้ชุ่ม อย่างน้อย 24 ชั่วโมง
โรยชั้นล่างสุดของตะกร้า ขนาด 40 x 50 เซนติเมตร โรยสูงประมาณ 1 นิ้ว
ส่วนชั้นที่สองให้โรยด้วยไม้ไผ่สับชิ้นเล็กๆ หรือเป็นขี้เลื้อยไม้เก่าก็ได้
แต่ก่อนนำมาใช้ต้องแช่ด้วยน้ำหมักจุลินทรีย์หรือน้ำหมักจาวปลวก 7 วัน
นำมาโรยเป็นชั้นที่สอง หนาประมาณ 1 นิ้ว
ส่วนชั้นสุดท้ายเป็นหน้าดินหมัก โรยหนาประมาณ 2 นิ้ว
หน้าดินหมักที่ว่านี้จะต้องมีส่วนผสมตามสูตร
คือ หน้าดินทั่วไปจำนวน 50 เปอร์เซ็นต์ ที่ผ่านการตากแดดจัดอย่างน้อย 5 วัน เพื่อกำจัดไข่แมลงหรือสัตว์ที่กัดกินเห็ดให้ตายให้หมด
ขุยมะพร้าว 30 เปอร์เซ็นต์ ขี้วัว 20 เปอร์เซ็นต์ หมักน้ำจุลินทรีย์หรือใส่จุลินทรีย์ พด.1 ของกรมพัฒนาที่ดิน
หมั่นกลับกองทุกวันจนไม่มีความร้อนจึงนำมาใช้ได้
เมื่อโรยวัสดุในการเพาะเห็ดครบหมดแล้วก็รดน้ำให้ชุ่ม
เอาเชื้อเห็ดตัดเป็นท่อนๆ ตามขวาง วางบนตะกร้า ตะกร้าละ 6 แว่น
นำผ้าพลาสติกคลุม หรือถ้าเป็นตะกร้าก็ให้สวมด้วยถุงขยะดำ วางไว้ในที่ร่มหรือใต้สแลน 80 เปอร์เซ็นต์ และควรอยู่ในหลังคา
ในระหว่างนี้ไม่ต้องรดน้ำ เพราะความชื้นที่รดไว้มีเพียงพอ
ใช้เวลาประมาณ 20-25 วัน แล้วแต่สภาพอากาศ เส้นใยของเห็ดจะเริ่มเดินกระจายไปทั่วตะกร้า
ก็จะเอาถุงดำหรือพลาสติกที่คลุมออก วางไว้ในที่ร่ม
ในตอนนี้จะต้องรดน้ำเช้า-เย็น ด้วยหัวพ่นฝอยจะดีกว่ารดด้วยมือหรือสปริงเกอร์
ในช่วงนี้อาจมีการโรยแกลบดิบหรือฟางข้าวเพื่อรักษาความชื้นบนหน้าดิน
ในหน้าฝนให้โรยแค่บางๆ ส่วนหน้าร้อนจะต้องใส่มากหน่อย
ในอุณหภูมิปกติจะใช้เวลาประมาณ 30-35 วัน
หลังจากนี้ จะเกิดเป็นตุ่มเห็ดขนาดเท่าไข่จิ้งจก
ใช้เวลาต่อจากนี้ไปอีก 15 วัน
ก็จะโตเท่าไข่ไก่ เนื้อข้างในจะเป็นชั้นๆ เหมือนเห็ดตูมทั่วไป
เห็ดที่มีขนาดเท่าไข่ไก่นี้สามารถนำไปทำเป็นอาหารได้หลายอย่างเหมือนกับเห็ดฟาง
สามารถเก็บในตู้เย็นได้ไม่กี่วัน
แต่เห็ดเยื่อไผ่ในขั้นตอนนี้ไม่มีการจำหน่ายโดยทั่วไป
เนื่องจากยากแก่การขนส่ง แต่สรรพคุณในช่วงนี้เยอะมาก
รออีกประมาณ 7-12 วัน เห็ดจะเจริญเติบโตไปเรื่อย จนหัวเห็ดจะดันหมวกเห็ดออกมา
และจะโผล่ลำต้นที่เป็นร่างแหออกมา จึงจะเด็ดออกมาจากตะกร้า
ในช่วงเวลานี้ที่เป็นเห็ดสดก็สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิดเช่นกัน
เมื่อเก็บเห็ดออกมาแล้วก็จะนำไปตากแดดธรรมดา 1 แดด เพื่อลดความชื้นลง ก่อนนำไปใส่ตู้อบอีกครั้ง เพื่อให้เห็ดแห้ง ซึ่งสามารถเก็บไว้ได้นาน
ในขั้นตอนการอบนี้ทางฟาร์มเห็ดจะไม่ควรใช้กำมะถันรมเพื่อให้มีสีขาวเหมือนของจากต่างประเทศ
ซึ่งการรมกำมะถันจะเป็นอันตรายต่อการบริโภค ยกเว้นจะต้องล้างให้สะอาดด้วยน้ำหลายๆ ครั้ง
เห็ดของฟาร์มที่เพาะด้วยวิธีนี้ จึงจะมีสีคล้ำกว่าเห็ดจากต่างประเทศ
เพราะสาเหตุนี้ ถึงเห็ดจะเป็นสีคล้ำก็จริงเมื่อล้างและแช่น้ำแล้วก็จะขาวเหมือนปกติ

การเก็บวุ้นเห็ด

การเก็บเอาวุ้นของเห็ด ก็จะต้องเก็บจากเห็ดก่อนที่เห็ดจะดันขึ้นมาจนเปลือกนอกแตก
เพราะวุ้นจะเกิดระหว่างเปลือกชั้นแรกกับตัวดอก
ซึ่งจะมีน้ำหนัก 1 ใน 3 ของน้ำหนักดอกสด
ในธรรมชาติวุ้นจะทำหน้าที่เก็บความชื้นและป้องกันไม่ให้แมลงมากินดอก
การเก็บจะเอามือค่อยๆ แกะเปลือกออก แล้วเอาช้อนขูดจนถึงเนื้อสีเหลือง แล้วนำไปแช่ช่องแช่แข็งรวบรวมไว้
วุ้นนี้แหละจะนำไปทำผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่มีราคาค่อนข้างแพง แต่มีสรรพคุณมากมาย ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่ทำจากวุ้นของเยื่อไผ่ เช่น เซรั่มเห็ดเยื่อไผ่ มีสรรพคุณป้องกันสิวฝ้า ผิวหน้าใสกระชับ สบู่ น้ำแร่เห็ดเยื่อไผ่ เจลทำความสะอาดเครื่องสำอาง

คุณค่าทางโภชนาการ

โปรตีน 22.83 กรัม
คาร์โบไฮเดรต 52.91 กรัม
ไขมัน 1.45 กรัม
ใยอาหาร 12.42 กรัม

กลุ่มเกลือแร่

พบว่ามีแคลเซียม 51.05 กรัม
เหล็ก 7.73 กรัม
แมกนีเซียม 1.2 กรัม
ซีลีเนียม 1.01 มิลลิกรัม
สังกะสี 56.34 มิลลิกรัม

กลุ่มพวกวิตามิน

วิตามินซี 23.30 มิลลิกรัม
B2 0.63 มิลลิกรัม
B3 0.63 มิลลิกรัม
B5 2.61 มิลลิกรัม
B7 0.01 มิลลิกรัม
B9 0.02 มิลลิกรัม
B12 0.005 มิลลิกรัม

กลุ่มสารต้านอนุมูลอิสระ

ได้แก่ วิตามินซี ซีลีเนียม สังกะสี มีส่วนป้องกันการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมาก และมะเร็งลำไส้ กลุ่มสารที่มีส่วนช่วยกระบวนการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ ได้แก่ แคลเซียม และแมกนีเซียม

กลุ่มสารที่มีส่วนช่วยกระบวนการทำงานของสมองด้านการเรียนรู้ การจดจำ

ได้แก่ เหล็ก Folic ( วิตามิน B9 ) และวิตามิน B 12 อ้างอิงจาก คณะกรรมการจัดทำข้อกำหนดสารอาหารที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย ( 2546 )

ทดสอบความเป็นพิษเฉียบพลัน (Acute toxicity )

ทดสอบความเป็นพิษเฉียบพลันในสัตว์ทดลอง ( Acute oral toxicity ) โดยสถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ตามหลักการของ OECD 420
พบว่าหนูกลุ่มทดลองไม่แสดงอาการผิดปกติภายหลังได้รับตัวอย่างหนูทุกตัวมีชีวิตรอดครบกำหนด
และผลการผ่าซากชันสูตรไม่พบความผิดปกติของอวัยวะภายใน
ซึ่งอยู่ในระดับความปลอดภัยระดับที่ 5 โดยมีค่า LD 50 ที่ 5,000 mg/kg
แสดงให้เห็นว่าเห็ดร่างแหสีขาว ไม่มีความเป็นพิษ และมีความปลอดภัยในการนำมาบริโภค

หมายเหตุ

ราคาขายท้องตลาดเห็ดเยื่อไผ่สดเฉลี่ย 500 บาท / กก. ดอกแห้งเฉลี่ย กก.ละ 2,500 – 6,500 บาท การนำไปใช้ประโยชน์
ผลิตภัณฑ์เวชสำอาง จากการนำเมือกของเห็ดร่างแห ซึ่งมีสารพฤกษเคมี ได้แก่ คอลลาเจน และเอนไซม์ tyrosinase ซึ่งมีบทบาทช่วยกระตุ้นให้เซลล์ใต้ผิวหนังของร่างกาย ยับยั้งการผลิตเม็ดสี และคอลลาเจน เพิ่มความแข็งแรงให้แก่ผิว ซึ่งในการวิจัยนี้ได้นำไปใช้ประโยชน์ในการผลิตเป็นเวชสำอาง
ในส่วนของวัสดุที่เหมาะสมต่อการเกิดดอก เมื่อผ่านกระบวนการเก็บผลผลิตแล้ว ยังสามารถนำมาใช้เป็นวัสดุปลูกให้แก่ พืชผักได้อีกทางหนึ่ง เนื่องจากมีอินทรียวัตถุ และสารอาหารที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อไป

คลิกเพิ่มเพื่อน! แจ้งเตือนบทความใหม่ก่อนใคร ฟรี!!

ดูข้อมูลเพิ่มเติม